Πέμπτη 30 Οκτωβρίου 2008

EU Kids Online Network: Δελτίο Τύπου Σεπέμβριος-Νοέμβριος 2008


EU KIDS ONLINE NETWORK

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ


04/10/2008

Το 40% των εφήβων που χρησιμοποιούν το Ίντερνετ
… παρακολουθεί πορνογραφικό υλικό


Το Δίκτυο EU Kids Online δημοσιεύει μια συγκριτική μελέτη βασισμένη στην ανάλυση 250 εμπειρικών ερευνών από 21 χώρες, σχετικά με τις εμπειρίες των παιδιών στο Διαδίκτυο. Η μελέτη αυτή οριοθετείται από στοιχεία σχετικά με τη χρήση του ίντερνετ από τα παιδιά, τις διαφορετικές αντιλήψεις σχετικά με το τι συνιστά κίνδυνο και τι μιντιακό αλφαβιτισμό των γονέων. Ως εκ τούτου, το EU Kids Online ταξινόμησε τις διάφορες χώρες με γνώμονα τις διαφορετικές κάθε φορά συνθήκες κάτω από τις οποίες γίνονται κατανοητοί οι κίνδυνοι του διαδικτύου και οι αντίστοιχες ευκαιρίες αξιοποίησής του από παιδιά και εφήβους.

ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Η χρήση του Ίντερνετ στις ευρωπαϊκές χώρες αυξάνεται κατ’αναλογία προς την ηλικία, τουλάχιστον μέχρι την ηλικία των 15 όπου και το μέγεθος αυτό σημειώνει συνήθως τα μεγαλύτερα ποσοστά του. Σε αντίθεση με την ευρέως διαδεδομένη υπόθεση ότι τα παιδιά είναι –κατα γενική ομολογία- οι γηγενείς του ψηφιακού κόσμου, και οι γονείς οι μετανάστες, φαίνεται ότι τα παιδιά 11 ετών και κάτω το χρησιμοποιούν λιγότερο από τους γονείς, ενώ τα παιδιά 12-17 ετών πολύ περισσότερο (87% vs 65%). Αυτό σημαίνει ότι οι έφηβοι είναι οι πρωτοπόροι της ψηφιακής εποχής στην Ευρώπη.

Φαίνεται ότι

• το να δημοσιοποιεί κανείς προσωπικές πληροφορίες είναι ο πιο διαδεδομένος κίνδυνος που εντοπίστηκε σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες (το κάνουν περίπου οι μισοί έφηβοι που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο),

• το να παρακολουθεί πορνογραφικό υλικό είναι ο δεύτερος πιο διαδεδομένος κίνδυνος με αναλογία 4 στους 10,

• και το να παρακολουθεί βίαιο ή ακατάλληλο περιεχόμενο είναι ο τρίτος πιο διαδεδομένος κίνδυνος (περίπου το 1/3 των έφηβων χρηστών το κάνει).

• 1 στους 5 ή 6 έφηβους πέφτουν θύματα υβριστικών επιθέσεων, παρενόχλησης ή εκφοβισμού,

• 1 στους 10 έφηβους λαμβάνει ανεπιθύμητα σεξουαλικά σχόλια σε χώρες όπως η Γερμανία, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, 1 στους 3 ή 4 στην Ισλανδία, τη Νορβηγία, τη Μεγάλη Βρετανία και τη Σουηδία, ενώ το ίδιο συμβαίνει σε 1 στους 2 στην Πολωνία.

• Τέλος, όσον αφορά τις δια ζώσης συναντήσεις με διαδικτυακούς φίλους, αυτός είναι ο λιγότερο διαδεδομένος αλλά ο πιο ύπουλος κίνδυνος. Σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία των ευρωπαϊκών χωρών, το 9% (1 στους 11) των εφήβων χρηστών πραγματοποιούν τέτοιες συναντήσεις και συγκεκριμένα 1 στους 5 στην Πολωνία, τη Σουηδία και την Τσεχία.


Οι γονείς, τα παιδιά και το Διαδίκτυο

“Τα στοιχεία αυτά αναδεικνύουν εν γένει, ότι τα μικρότερα παιδιά περιμένουν–απολύτως λογικά- ότι οι γονείς τους θα καταλαβαίνουν καλύτερα το Ίντερνετ ώστε να τους καθοδηγήσουν για να το χρησιμοποιούν, αλλά αυτό δεν ισχύει απαραίτητα για τους εφήβους. Επιπρόσθετα, παρά το ότι σημειώνονται χαμηλά ποσοστά χρήσης του Ίντερνετ από τον ενήλικο πληθυσμό, είναι πολύ πιο πιθανό οι γονείς να είναι αρκετά εξοικειωμένοι με αυτό, προκειμένου να επιληφθούν του μιντιακού εγγραματισμού των παιδιών τους.” -Uwe Hasebrink, Hans Bredow Institute For Media Research.

Υψηλά ποσοστά χρήσης του Ίντερνετ είναι, σε γενικές γραμμές, συνδεδεμένα με σχετικά μεγαλύτερα ποσοστά χρήσης από το σπίτι, ενώ αντίστοιχα, χαμηλότερα γενικά, ποσοστά χρήσης είναι συνδεδεμένα με μεγαλύτερα ποσοστά χρήσης στο χώρο του σχολείου. Στις ευρωπαϊκές χώρες, τα παιδιά χρησιμοποιούν το Ίντερνετ εξίσου στο σχολείο όσο και στο σπίτι και μάλιστα όσο περισσότερο το χρησιμοποιούν στο σπίτι, τόσο πιο πιθανό είναι να το χρησιμοποιούν και στο σχολείο, και αντίστροφα.

“Τα ερευνητικά στοιχεία έδειξαν ότι κάθε παιδί ανεβαίνει μια «σκάλα διαδικτυακών δραστηριοτήτων», ξεκινώντας από την αναζήτηση πληροφοριών, προχωρώντας στην ενασχόληση με τα παιχνίδια και την επικοινωνία, στην εξοικείωση με πιο διαδραστικές μορφές επικοινωνίας και φτάνοντας, τέλος, σε δημιουργικές και συμμετοχικές δραστηριότητες. Παρά το ότι υπάρχουν αρκετές παραλλαγές αυτής της διαδικασίας, ένα πιθανό συμπέρασμα μπορεί να είναι ότι η επικοινωνία και τα παιχνίδια δεν είναι ‘χάσιμο χρόνου’, αλλά αντίθετα, μια επιπλέον ώθηση προς την υιοθέτηση πιο ‘αποδεκτών’ δραστηριοτήτων.” Sonia Livingstone, EU Kids Online Coordinator London School Economics


Οι γονείς υιοθετούν ποικίλες μεθόδους για να ελέγξουν τις διαδικτυακές δραστηριότητες των παιδιών τους – ορίζουν ώρες ενασχόλησης με το Ίντερνετ, κάθονται μαζί με τα παιδιά τους όταν εκείνα σερφάρουν και συζητούν στο διαδίκτυο, μεθόδους τις οποίες θεωρούν πιο πρόσφορες από τις τεχνικού τύπου (φίλτρα, λογισμικό ελέγχου). Πιο ισχυρή σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι η τάση των γονέων υψηλότερης κοινωνικοοικονομικής τάξης να αναλαμβάνουν την ευθύνη του μιντιακού αλφαβητισμού των παιδιών τους, καθώς και η τάση των κοριτσιών να είναι πιο δεκτικά σε αυτή τη διαδικασία από τα αγόρια. Σε συσχέτιση με την ηλικία, το ειδοποιό εύρημα είναι αυτό του U-curve: ότι δηλαδή η καθοδήγηση των γονέων προς το μιντιακό αλφαβητισμό αυξάνει με την ηλικία των παιδιών μέχρι και την ηλικία των 10-11 ετών και στη συνέχεια μειώνεται ξανά.

Οι διαφορές στη διακρατική συγκριτική ανάλυση όσον αφορά τη χρήση του διαδικτύου από τα παιδιά, που σε μεγάλο βαθμό εντοπίζονται στις διαφορές στη διάχυση του Ίντερνετ, είναι μια ζωτικής σημασίας διάσταση ως προς το πως και πόσο επηρεάζονται οι εμπειρίες των παιδιών στο διαδίκτυο. Μεγαλύτερη χρήση είναι συνδεδεμένη με περισσότερους κινδύνους, αλλά αυτό δεν είναι απόλυτο –υπάρχουν εξίσου υψηλά ποσοστά κινδύνου σε χώρες με μέτρια ποσοστά χρήσης του Ίντερνετ- ενώ υπάρχει και μια χώρα με χαμηλά ποσοστά χρήσης του ίντερνετ και υψηλά ποσοστά κινδύνων (Βουλγαρία).
Ομαδοποιώντας τις προκλήσεις, παρατηρούμε ότι σχετικά χαμηλή ενασχόληση των ΜΚΟ με θέματα ασφάλειας στο διαδίκτυο βρέθηκε σε χώρες σχετικά υψηλού κινδύνου.

Η τεχνολογική υποδομή των σχολείων καθώς επίσης, ο τρόπος που το Ίντερνετ εν γένει ενσωματώνεται στο σχολικό πρόγραμμα και τις εκπαιδευτικές πρακτικές του σχολείου θα επηρεάσει και τη χρήση του Ίντερνετ που τα παιδιά κάνουν εκεί. Εφόσον η χρήση του διαδικτύου στα σχολεία υπόκειται σε περιοριστικούς κανόνες, τόσο οι κίνδυνοι που απορρέουν από αυτή αλλά και οι ευκαιρίες αξιοποίησής του μειώνονται.

Σε ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη, ικανός αριθμός ερευνών αποδεικνύει ότι ενήλικες και παιδιά συμφωνούν ότι τα δεύτερα χρησιμοποιούν το Ίντερνετ σαν πηγή εκπαιδευτικού υλικού, για διασκέδαση, για παιχνίδια και ξεκούραση, για να αναζητούν πληροφορίες από κάθε σημείο του πλανήτη και για κοινωνική δικτύωση μέσω κοινών δια-δικτυακών εμπειριών. Άλλες δραστηριότητες όπως η δημιουργία διαδικτυακού υλικού (π.χ. ιστοσελίδες) ή πιο απτές μορφές κοινωνικοπολιτικής συμμετοχής είναι λιγότερο συνηθισμένα.

Η Ελληνική Πραγματικότητα

Στην Ελλάδα η χρήση του Διαδικτύου από τα παιδιά και τους εφήβους είναι χαμηλή, ενώ σε σχέση με την έκθεση σε πιθανούς κινδύνους, η Ελλάδα βρέθηκε να είναι στη μεσαία θέση συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σε γενικές γραμμές μπορεί να σημειωθεί ότι μεγαλύτερη πρόσβαση στο διαδίκτυο οδηγεί πιθανώς σε μεγαλύτερη έκθεση σε κινδύνους, εξαιρώντας βέβαια μερικές περιπτώσεις, όπως περιστατικά υψηλού κινδύνου σε χώρες που μόλις πρόσφατα έγιναν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι χώρες της Νότιας Ευρώπης, με αρκετές βέβαια διαφορές μεταξύ τους, δε σημειώνουν υψηλά ποσοστά ως προς τους εντοπίσιμους κινδύνους του Διαδικτύου.

Πέρα όμως από το ζήτημα της έκθεσης σε κινδύνους μέσω του Διαδικτύου, είναι το θέμα του αν τα παιδιά είναι ικανά να τους αντιμετωπίσουν ή αρκετά ‘ευέλικτα’ ώστε να τους αποφύγουν. Σύμφωνα με τους σχετικούς δείκτες, η Εσθονία και η Βουλγαρία είναι οι χώρες όπου τα παιδιά εκτίθενται στους περισσότερους κινδύνους και μπορούν με δυσκολία να τους αποφύγουν, ενώ ακολουθούν η Πολωνία και η Τσεχία. Όσον αφορά την περίπτωση της Ελλάδας, πρόκειται για μια χώρα που κατατάσσεται στη μέση ως προς τα ποσοστά επικινδυνότητας στο Διαδίκτυο, όπου όμως τα παιδιά δυσκολεύονται αρκετά να αποφύγουν με ευελιξία τον εκάστοτε κίνδυνο.

“Το ότι τα παιδιά στην Ελλάδα δε διαφέρουν και τόσο από άλλους συνομήλικούς τους στην Ευρώπη σχετικά με το πώς συμπεριφέρονται στο Διαδίκτυο, δείχνει ότι τουλάχιστον σε αυτό το σημείο, η χώρα μας δεν αποτελεί τον ουραγό στην κοινωνία της γνώσης. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η στάση των γονέων απέναντι στα παιδιά, και η τελευταία πρωτοβουλία του υπουργείου Παιδείας για τη δωρεάν, κατ’ οίκον, εκπαίδευση των γονέων σε θέματα Διαδικτύου είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.” Λίζα Τσαλίκη, Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ολόκληρη η σχετική συγκριτική μελέτη είναι προσβάσιμη στο: www.eukidsonline.net


Το δίκτυο EU Kids Online

Το δίκτυο EU Kids Online (www.eukidsonline.net) είναι η πρώτη συστηματική συγκριτική ανάλυση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο -με ευρήματα από 21 χώρες- σχετικά με τις εμπειρίες παιδιών και εφήβων με το Ίντερνετ και τις Νέες Τεχνολογίες. Τώρα, καθώς διανύει το δεύτερο χρόνο ύπαρξής του, το δίκτυο χρηματοδοτείται από το Κοινοτικό πρόγραμμα EC Safer Internet Plus.

Δικτυακός τόπος EU Kids Online: http://www.eukidsonline.net.

Οι χώρες που συμμετέχουν είναι: η Αυστρία, το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Δανία, η Ελλάδα, η Εσθονία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Κύπρος, η Ιρλανδία, η Ισλανδία, η Ισπανία, η Ιταλία,η Νορβηγία, η Ολλανδία, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Σλοβενία, η Σουηδία και η Τσεχία.

Το EU Kids Online δημοσίευσε 3 νέες μελέτες το 2007 – μια που ιχνογραφεί τη διαθεσιμότητα ερευνητικών δεδομένων και αντίστοιχων κενών στην έρευνα, μια δεύτερη που συγκρίνει τις περιπτώσεις της Πορτογαλίας, της Πολωνίας και της Μεγάλης Βρετανίας ως προς τους προσδιοριστικούς παράγοντες των διαφορών σχετικά με τη διαδικτυακή δραστηριότητα των παιδιών στις τρεις αυτές χώρες, και μια τρίτη που αναλύει τα θέματα μεθοδολογίας που εγείρονται στην έρευνα για τα παιδιά και τις νέες τεχνολογίες σε διακρατικό επίπεδο. Όλες αυτές οι μελέτες είναι στη διάθεση κάθε επισκέπτη του www.eukidsonline.net.

Η Ελληνική ομάδα του EU Kids Online βρίσκεται στο Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και αποτελείται από την
Δρ Λίζα Τσαλίκη- Λέκτορα, και την κυρία
Δέσποινα Χρονάκη – Τελειόφοιτη μεταπτυχιακή φοιτήτρια του ΠΜΣ ‘Πολιτική Επικοινωνία και Νέες Τεχνολογίες’


ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ

EU Kids Online Greece Blog: http://greukidsonline.blogspot.com/
EU Kids Online Greece Website: http://www.freewebs.com/eukidsonlinegreece/

Δεν υπάρχουν σχόλια: